Ár var alda
þá er endurborin
fold in fjallsetta
í fyrsta sinn
veltast tók völ
um vegu ókunna
að orði alvalds
sem allt um skóp.
Sveipuð saman
in svása nótt
í ægi faldist
þá er álfröðull
hóglega hófst
of heiðarbrún,
hlógu hlíðar
við himinljósi.
Þá var gaman
er um grænan dal
féllu fagrar ár
fiskum kvikar
en íturfagur
í eyrarbót
söng svanaflokkur
sætum rómi.
Unað óþekktum
og undran fylltur
maður inn fyrsti
und meiði hám
einn saman stóð,
augum leiddi
nýja náttúru
og nöfnum hét.
Aldin, akur
íturbleikur,
fögur eik,
fugl kvakandi,
fallandi foss
og fjallbuna,
hestur, naut
og heiðardýr
hlutu hvört um sig
heiti þaðan.
Einn saman maður
öngvum þekktur
unaðs óskipts
er yfir bjó
nauðgur um naut
og naut aðeins
helftar einnar
þess er allan hafði.
Fyri því fór
fjalli gnæfanda
hug sinn telja
en háðskur mót
ómur orðvani
eyra hrærði,
það var bergmál
frá blám tindi.
Þá sá alfaðir
sem öllu stýrir
grát í auga
ins einmana
og af forsælu
fram kallaði
brosfagra brúði –
þá varð brjósti létt.
Eyddust aldir,
ár um hvurfu,
fjölguðu þá
og færðust út
mennskir megir
und miðgarði,
frændur fjarlægir
að fullu gleymdust.
Þá sá alfaðir
að ónóg var
brúðarást
eða blóðskylda
þungar raunir
þjáðra manna
allar að létta
und oki lífs.
Elskan eilífa
allt sjáandi
miskunnar hrærðist
yfir mannsins neyð,
sá var einn
að hún ofan sendi
helgur engill,
það var hulið ráð.
Vindur þagði,
vötn stöðvuðu
beljandi straum,
frá blásölum himins
ský skinfagurt
skærum loga
leið yfir loft
und ljósri mynd.
Það var vinátta
sem á vængjum friðar
hné frá himni
í helgum blæ.
Fagnaði fold,
fylltust gleði
efri loft
og undirdjúp.
Sá var fyrstur nefndur
sumardagur.
Hreinlynd hjörtu
og hugarprúð
ást einlægri
æðri kynja
ylnuðu þá
er um aldir síðan
vóx, við hélst.
Þaðan er vinur um kominn.
Heim sér eg hverfa
á himinásum,
rennur sumar-
sól in fyrsta
umgenginna
sem alda mér
minning vekur
og margs sem áður
brá minni blíðu
barns gleði.
Ungur var eg forðum,
fór eg einn saman,
föður sviptur
er mér fremst unni;
þannig liðu
langir dagar
meini blandnir
á marga lund.
Fluttu mig forlög
um fjöll suður
einn, ókunnan,
alls þurfandi.
Máttat eg móður
mál um nema,
máttat eg systur
mína sjá,
þá var mér bróðir
blíður horfinn.
Þá varst það þú
er eg þegjandi
aðgætnu auga
einatt leiddi,
það sagði mér hugur
að þar mundi
viður vaxa
hvaðan væntak skjóls.
Sátum við tveir
við sjó löngum
og sáttir á
sundi lékum;
þótti mér þá
sem við þreyta myndum
burtveltandi’ yfir
bylgjur lífs
einum hug
mót örlagastraumi.
Þá varst það þú
er eg þegjandi
valdi mér
að vini fyrstum.
Síðan eg hefir
sælla stunda
allmargra notið
ama horfinn,
besti Gísli!
að brjósti þér.
Þess eg nú minnumst
er þetta er
sigurdagur
þess er sendi himin-
engil ofan
upp að ræta
harma gras
úr hyggju reit
andvarpandi
aumra manna.
Hvað mér þá fyrr
í hug koma
skyldara mundi
eður skapi nær
óskarorð
en að árna góðs
þeims mér að vini
veittan hefir.
Má eg alda
ókominna
orð um nema
en þau að eyrum mér
berast brotin
sem brimhviður
ómi álengdar
við enda nætur.
Sér eg örlög
ýmisleitan
okkur ókominn
aldur skapa –
en það óskýrt
að augum mér
kemur líkt sem
á köldu hausti
stjörnuglampi
af sléttum sjó.
Hlægir mig nú það
er mig hrelldi áður
ungan of mjög
þá er eg fór einn saman,
gott er að ganga
geði kvíðlausu
ófarið, örstutt
æviskeið.
Samið á árunum 1826-1828.
Eiginhandarrit er varðveitt í Árnastofnun í handritasafni Konráðs Gíslasonar (KG 31 b).
Frumprentun í: Ljóðmæli eptir Jónas Hallgrímsson. B. Pjetursson og K. Gíslason hafa sjeð um prentunina. Khöfn 1847 [Fyrirsögn: „Til vinar síns].